Virus je mikroorganizam koji se nastanjuje i razmnožava u živim ćelijama tela. Međutim, imamo i borca – naš prirodni imuni sistem u najvećem broju slučajeva ubija viruse.
Kod nekih ozbiljnijih virusa, adekvatan imunološki odgovor se može izazvati vakcinom. Vakcinacijom se stvara veštački izazvan imunitet koji je namenjen za specifičnu virusnu infekciju.
Mlađa deca su naročito podložna virusnim infekcijama, zato što njihov imuni sistem nije potpuno razvijen. Kako statistike pokazuju, mališani se u prvih nekoliko godina života razbole od virusnih infekcija čak 6-12 puta godišnje.
Povrh toga, ni malo ne pomaže to što mala deca vole svašta da pipaju, stavljaju ruke u usta i budu u bliskom fizičkom kontaktu jedni sa drugima. Tako da je bitka sa virusima, u najširem smislu, unapred izgubljena.
Sa druge strane, upravo kroz kontakt sa virusima i drugim mikorbima iz okruženja, dete zapravo gradi i osnažuje svoj imuni sistem!
Da li su virusi opasni za dete?
Na sreću, većina virusa nije opasna, a uglavnom izazivaju bolesti kao što su prehlada, grip, povraćanje, upala grla, dijareja, temperatura i osip.
U neke od ozbiljnijih virusnih infekcija spadaju boginje.
Virusne infekcije uglavnom daju neprijatne simptome, kao što su bolovi u mišićima i povišena temperatura. Za ublažavanje ovih simptoma doktori uglavnom prepisuju Paracetamol ili Ibuprofen.
Aspirin se ne daje deci jer može da poveća rizik od Rejevog sindroma kod dece koja imaju virusno oboljenje.
Antibiotici se takođe ne daju, jer ne leče virusne infekcije. Šta više, nepravilna primena antibiotika može dovesti do negativnih posledica po zdravlje deteta.
U najvećem broju slučajeva dete se oporavlja bez bilo kakve medicinske terapije. Najbolja terapija je kućno mirovanje (čitaj: gledanje crtaća!) kako bi imuni sistem deteta mogao sam da se izbori sa virusom.
Virus kod dece – Herpes simpleks – veoma zarazan virus kod dece
Herpes simpleks je jedan od veoma zaraznih virusa kod dece koji ulazi u dečji organizam najčešće između 1. i 3. godine života.
Karakterišu ga ranice koje se mogu javiti oko usta ili u ustima (tzv. groznice), ali i na genitalijama ili drugim delovima tela.
Do zaraze dolazi kontaktom sa sluzokožom, pljuvačkom, ali i tečnošću iz rane kod zaražene osobe.
Do izbijanja simptoma najčešće dolazi nakon 2 dana pa čak do 3 nedelje nakon kontakta sa zaraženom osobom.
Najpre se oseća boluckanje, svrab ili peckanje na koži, a zatim počinju da se javljaju plikovi (herpes). Plikovi mogu da se otvore i postanu rane. Zatim se formiraju kraste, a koža se oporavlja tokom 1 do 2 nedelje. U trećoj nedelji rane potpuno zaceljuju, bez ožiljaka.
Ponekad mogu da se jave simptomi slični gripu, kao što su otečene žlezde, glavobolja, bolovi u telu i povišena temperatura.
Jednom kada se organizam zarazi, virus ostaje u telu ceo život. Krije se u nervnim ćelijama i može se aktivirati bilo kad, a najčešće okidač bude stres, premor, bolest ili loša ishrana.
Za lečenje, odnosno smanjenje tegoba i ubrzavanje toka oporavka doktori najčešće pripisuju:
Aciklovir mast
Namenske flastere za groznice koji se mogu naći u apotekama
Virus kod dece – Rozeola (Roseola ili trodnevna groznica)
Izazivač ove bolesti je herpes virus, iako ovo nije isti tip herpes virusa koji izaziva pojavu groznice na ustima ili genitalijama.
Rozeola najčešće pogađa decu u prvim godinama života, između 6 i 18 meseci. Prenosi se kontaktom sa bolesnim detetom.
Karakteriše je rozikast osip nakon tri dana povišene temperature. Osip prekriva veći deo tela, a može trajati do 5 dana.
Kao i kod drugih virusa, tretman se bazira na davanje paracetamola kako bi se dete bolje odmorilo tokom noći, kao i na puno tečnosti.
Respiratorni sincicijalni virus kod dece – RSV
Ovo je virus koji spada u sezonske viruse, javlja se uglavnom u periodu između oktobra i aprila. Gotovo sva deca se zaraze ovim virusom pre ili kasnije.
RSV virus je najčešći uzročnik onog što nazivamo “prehladom”. Ovaj virus uzrokuje infekcije disajnih puteva beba i male dece.
Kod većine zdrave dece simptomi su isti kao i kod svake druge prehlade. Međutim, kod neke dece, RSV može biti veoma ozbiljan, izazivajući bronhiolitis, pa čak i pneumoniju (upalu pluća).
Enterovirus kod dece
Postoji puno tipova enterovirusa koji mogu izazvati razne bolesti, ali većina njih uzrokuje umerene simptome.
Ovaj virus izaziva “letnje bolesti”, javljajući se najčešće u letnjim i jesenjim mesecima.
Najčešće se javlja kod beba, dece i tinejdžera, a ređe kod odraslih koji imaju već izgrađen imunitet.
U enteroviruse spada koksaki virus, koji je čest izazivač bolesti “ruku, nogu i usta” (BRNU) kod dece.
BRNU (bolest-ruku-nogu-i-usta) je specifičan po pojavi ranica u ustima i osipa po šakama i tabanima. Pored ovoga, mogu se javiti bol u grlu, malaksalost, gubitak apetita.
Ne postoji poseban medicinski tretman, a preporučuje se često pranje ruku i izbegavanje kontakta sa zaraženom osobom kao prevencija.
Rotavirus
Rotavirus je čest uzročnik gastroenteritisa, odnosno crevnih infekcija kod dece.
Simptomi su povraćanje i dijareja, stomačni bolovi, mučnina, povišena temperatura.
Ponekad je dijareja toliko izražena da dovodi do dehidracije, što u izraženijim slučajevima može dovesti do hospitalizacije deteta.
Zato je najvažnija nadoknada gubitka vode i elektrolita posebno formulisanim rastvorima, i to tokom celokupnog vremena trajanja dijareje i povraćanja.
Infekcija rotavirusom najčešće sama prolazi u roku od 7 do 10 dana.
Adenovirus kod dece
Adenovirusi su grupa virusa koji izazivaju razne infekcije, kao što su:
Respiratorne bolesti (npr. prehlada)
Infekciju oka (konjuktivitis)
Upalu grla
Bronhioloitis
Upalu pluća
Crevne infekcije
U zavisnosti od infekcije, zavisiće i tretman koji, kao i kod svih virusa, više ublažava simptome i sprečava komplikacije nego što leči samu virusnu infekciju.
Epidemije adenovirusa su relativno česte tokom jeseni i zime. Infekcija se širi kapljičnim putem.
Virus kod dece – Citomegalovirus – CMV
Još jedna od infekcija koji će samo retki uspeti da zaobiđu bar jednom u životu.
Kod dece ovaj virus retko izaziva ozbiljna stanja. Uglavnom su simptomi umereni i ne traju dugo.
Kod neke dece može se javiti osip, a kod neke se bolest može razviti u upalu pluća ili hepatitis (zapaljenje jetre).
CMV virus može predstavljati opasnost za nerođenu bebu ukoliko je trudnica zaražena.
Kod starije dece i tinejdžera simptomi mogu ličiti na simptome mononukleoze, kao što su: umor, bol u mišićima, glavobolja, povišena temperatura i uvećana jetra i slezina.
Sa druge strane, kod CMV virusa siptomi mogu potpuno i da izostanu i da osoba i ne zna da je zaražena.
Citomegalovirus kada jednom dospe u organizam, ostaje u telu celog života, mirujući. Može se aktivirati bilo kad, a najčešće zbog oslabljenog imuniteta.
Epštajn-Bar virus – EBV
EBV je najčešći uzročnik infektivne mononukleoze, virusne infekcije koju karakteriše bol u grlu i povišena temperatura.
Većina dece je izložena EBV tokom odrastanja, u vrtiću ili školi. Mala deca obično imaju blage simptome, ili ih nemaju uopšte.
Simptomi se javljaju uglavnom nakon mesec-dva od inficiranja. Najčešće obuhvataju:
- Povišenu temperaturu
- Bol u grlu
- Otečene žlezde na vratu
- Izražen umor
- Glavobolju
- Bol u mišićima
- Stomačni bolovi sa uvećanom jetrom ili slezinom
- Osip
- Gubitak apetita
Zbog simptoma koji nalikuju bakterijskoj infekciji grla, mononukleoza se često pogrešno tretira antibioticima.
Drugo ime za mononukleozu je “bolest poljupca” jer se prenosi kapljičnim putem, odnosno putem pljuvačke, kašljanjem, kijanjem.
Kao i kod CMV-a, i ovaj virus u telu ostaje doživotno i miruje. Ponekad se reaktivira kada može dospeti u pljuvačku i osoba postaje ponovo zarazna. Simptomi mogu pri tom potpuno da izostanu.
Mononukleoza se obično duže “odležava”, 2 do 4 nedeje. Umor kod starije dece može potrajati i duže.